Co się dzieje w organizmie, kiedy zostaje zaburzona jakość i ilość chrząstki stawowej? Najczęściej rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów. To przypadłość typowo kobieca, zwłaszcza u pań po menopauzie, chociaż nierzadko dotyka też panów.
Na czym polega zwyrodnienie stawów?
Chrząstka stawowa (warstwa ochronna pokrywająca zakończenie kości w stawie) odpowiedzialna jest za amortyzowanie ruchów stawów, więc kiedy jej zabraknie lub jest uszkodzona, uniemożliwia to prawidłowe przesuwanie się powierzchni stawowych.
Niestety, w wielu przypadkach uszkodzeniu ulegają potem także inne elementy: kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, więzadła, ścięgna i mięśnie.
Skutki choroby zwyrodnieniowej stawów
Choroba jest dość dokuczliwa i nieprzyjemna. Atakuje biodra, kręgosłup, stopy, ręce i kolana. Zwyrodnienie stawów objawia się bólem nie tylko podczas wysiłku fizycznego, ale również w stanie spoczynku czy podczas wykonywania codziennych czynności. Stawy bolą i są sztywne np. podczas zwykłego odkręcania słoika czy sięgania po coś. Dalsze konsekwencje to zniekształcenie stawu oraz ograniczenie jego ruchomości, a także stany zapalne.
Zdrowa chrząstka stawowa potrafi się regenerować, ale zwyrodnienie stawów pozbawia ją tej właściwości.
Kogo dotyka zwyrodnienie stawów?
Szacuje się, że choroba nęka aż 25-30% osób w wieku 45-64 lat, 60% starszych niż 65 lat i więcej niż 80% osób w wieku powyżej 75 lat! Statystyki pokazują więc, jak powszechne jest to schorzenie. Zwyrodnienie stawów należy do grupy 10 chorób powodujących najcięższe kalectwo na świecie. Spośród chorych u około 80% dochodzi do znacznego ograniczenia ruchomości stawów, a u 25% do kalectwa.
Jak sobie radzić?
Jeśli lekarz rozpozna zwyrodnienie stawów, na pewno zaproponuje leczenie zmniejszające ból (głównie leki przeciwbólowe). Niestety nie znaleziono jeszcze skutecznego leku, zapobiegającego zanikanie chrząstki stawowej. Dlatego leczenie skupia się głównie na rehabilitacji i dbaniu o kondycję fizyczną.
W przypadku zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej czasem istnieje konieczność leczenia chirurgicznego, a polega ono najczęściej na zastąpieniu chorego stawu protezą.
Jednak w wielu przypadkach, tuż po rozpoznaniu choroby, warto trzymać się poniższych zasad, by zapobiegać dalszemu rozwijaniu choroby, a więc:
- Ćwiczyć regularnie (pod okiem rehabilitanta i według jego wskazówek – w domu).
- Nie dopuszczać do nadwagi, która dodatkowo obciąża stawy.
- Ułatwiać sobie codzienne funkcjonowanie, np. przy pomocy specjalnych uchwytów w wannie, pod prysznicem itp.
- Stosować nietypowe metody leczenia, np. krioterapię lub ciepłe okłady (wszystko po konsultacji z lekarzem, bo to zależy od indywidualnego przypadku).
- Odciążać stawy, np. poprze dobrze dobrane ortopedyczne obuwie/wkładki korekcyjne, chodzenie przy pomocy laski lub kul.
Jak w przypadku każdej poważnej choroby, ważna jest także edukacja i odpowiednie wsparcie. Jeśli strach przed unieruchomieniem i brak powrotu do pełnej sprawności powodują stany depresyjne, nie warto wahać się przed zasięgnięciem porady psychologa.
