Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej do pracy.

Jak należy rozumieć zwiększony urlop wypoczynkowy?

Osoba niepełnosprawna o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Przy czym, te dodatkowe dni należy rozumieć jako zwiększenie łącznego uprawnienia urlopowego.

Zatem, osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do łącznego wymiaru urlopu wypoczynkowego w ilości:

  • 30 dni roboczych – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
    · 36 dni roboczych – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat;

Na temat zasad nabywania uprawnień do dodatkowego urlopu pomocna jest wykładnia Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Zasady te to:

  • pracownik nabywa prawo do urlopu nawet jeśli nie wykonywał pracy z powodu choroby i pobierał zasiłek chorobowy
  • pierwszy dodatkowy urlop osoba niepełnosprawna nabywa w całości nawet jeśli uzyska do niego prawo dopiero w grudniu danego roku
  • prawo do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nabywa z dniem 1 stycznia każdego roku kalendarzowego, o ile pozostaje w stosunku pracy
  • jeżeli osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności utraci status osoby niepełnosprawnej lub też zostanie zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności, wówczas nie traci prawa do urlopów, które nabyła przed tymi zdarzeniami
  • prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nawet gdyby on sam nie wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o przyznanie takiego urlopu
  • dodatkowy urlop wypoczynkowy przechodzi na rok następny, z obowiązkiem wykorzystania do końca III kwartału roku następnego
  • roszczenia ze stosunku pracy, w tym dotyczące udzielania dodatkowego urlopu wypoczynkowego, ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się ono wymagalne.

 

Jakie dodatkowe dni wolne ma prawo otrzymać osoba niepełnosprawna?

Otóż osobie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje prawo do zwolnienia od pracy (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia) w następujących wypadkach:

  • w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku
    · w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeśli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy

Co istotne, łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. Osoba ta posiada również możliwość w trakcie trwania turnusu do przeglądania nowych ofert pracy.

Odnośnie natomiast zwolnienia w celu wykonania badań, zabiegów leczniczych czy usprawniających, przepisy nie określają tutaj zasad, zatem ich wyznaczenie należy do pracodawcy. W tym przypadku nie ma żadnych ograniczeń ilości dni w danym roku kalendarzowym.

 

Czym są racjonalne usprawnienia, z którymi musi liczyć się pracodawca?

Polegają one na przeprowadzeniu koniecznych w konkretnej sytuacji zmian lub dostosowań do szczególnych (zgłoszonych pracodawcy) potrzeb wynikających z niepełnosprawności danej osoby.

Zatem w tym zakresie mowa będzie o takich elementach, jak choćby:

  • likwidacja barier architektonicznych
  • zakup sprzętu biurowego sterowanego głosem
  • zatrudnienie tłumacza języka migowego
  • odpowiednie ustalenie czasu pracy, podziału zadań lub oferty kształceniowej bądź integracyjnej

Niewątpliwie konkretny zakres potrzebnych usprawnień zależy od rodzaju i formy niepełnosprawności danego pracownika, jak i od rzeczywistej sytuacji danego pracodawcy. Zdarza się bowiem, iż wystarczającym usprawnieniem jest przeniesienie stanowiska pracy z piętra na parter.

Co ważne, osoba niepełnosprawna musi pracodawcy swe potrzeby w tym zakresie zgłosić, a pracodawca z kolei ma obowiązek je wprowadzić, jeżeli pozwalają na to jego możliwości organizacyjne i finansowe.

 

Jakie jeszcze dodatkowe obowiązki ciążą na pracodawcy w kwestii zatrudniania osób niepełnosprawnych?

Otóż zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, pracodawca ma obowiązek wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie 3 miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. Z kolei zgłoszenie takie winno nastąpić w ciągu miesiąca od chwili uznania danej osoby za niepełnosprawną.

Jeżeli natomiast pracodawca tego obowiązku nie dopełni, podlega karze w wysokości 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia za danego pracownika na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Natomiast pracodawca będzie zwolniony ze wskazanych wyżej obowiązków, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub w wyniku jego staniu nietrzeźwości.

Podsumowując, zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wiąże się z szeregiem dodatkowych przywilejów dla niej i każdy pracodawca winien taką decyzję podejmować w pełni świadomie, znając swoje obowiązki w tym zakresie.