Schorzenia neurologiczne u dzieci występują tak samo często jak u dorosłych. W wielu przypadkach trudno jednoznacznie stwierdzić, co jest ich przyczyną.
Często zaburzenia neurologiczne u dzieci spowodowane są przez wiele czynników, między innymi nieprawidłowy rozwój w okresie płodowym, który prowadzi do trwałego, strukturalnego uszkodzenia mózgu.
Do poznanych czynników ryzyka uszkodzeń rozwojowych ośrodkowego układu nerwowego u dzieci należą:
- występujące wady rozwojowe w rodzinie,
- wiek matki,
- niewystarczająca opieka w ciąży,
- promieniowanie jonizujące,
- niedobory jakościowe i ilościowe w odżywianiu,
- choroby przewlekłe u matki.
Jedną z chorób neurologicznych występujących u dzieci jest mózgowe porażenie dziecięce. Właściwie ciężko nazwać to chorobą, jest to bowiem zespół różnorodnych zaburzeń, np. czynności ruchowych i postawy oraz napięcia mięśniowego, które są wywołane uszkodzeniem mózgu. Jako że mózg jest bardzo wrażliwym organem, przyczyną jego uszkodzenia może być jakaś infekcja jeszcze w łonie matki lub niedotlenienie mózgu, które może się pojawić np. w okresie okołoporodowym.
Mózgowe porażenie dziecięce można rozpoznać już u noworodka, a pierwszy sygnał, że z dzieckiem może być coś nie tak, to skala Apgar. Jeśli noworodek ma niski wynik, na pewno będzie poddany dokładnej obserwacji przez lekarzy, co nie oznacza, że musi z nim być coś nie w porządku. Również wcześniaki wymagają dokładniejszej obserwacji przez neurologa.
Objawy, na jakie powinni zwrócić uwagę rodzice w pierwszych miesiącach życia dziecka, to np. pozycja, w jakiej układa się dziecko – czy nie wygina się nienaturalnie. W 3 miesiącu życia należy zwracać uwagę, czy dziecko podciągnięte za rączki nie opuszcza bezwładnie głowy lub czy nadmiernie nie zaciska kciuków w piąstkach. Wszystkie te objawy nie muszą świadczyć o zaburzeniach neurologicznych, ale w razie niepokoju rodzicie koniecznie powinni zgłosić się do lekarza. Najczęściej rehabilitacja pomaga zwalczyć te niepożądane objawy, a porażenie mózgowe stwierdza się tylko u 3 noworodków na 1000 badanych.
Innym znanym i budzącym lęk zaburzeniem neurologicznym jest autyzm dziecięcy (nazwa wynika z pierwszych objawów, które obserwuje się w wieku dziecięcym, a nie z tego, że dotyka wyłącznie dzieci). Zamknięcie w sobie, brak kontaktu wzrokowego, zaburzenia mowy i umiejętności społecznych, nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe i świetlne to tylko część objawów, które mogą być naprawdę indywidualne u różnych dzieci.
Diagnoza autyzmu jest bardzo skomplikowana zwłaszcza w pierwszych latach życia. Dokonuje się jej poprzez dokładną obserwację dziecka w różnych warunkach: w samotności, w czasie zabawy, w kontakcie z rodzicami itp.
Autyzm leczy się poprzez terapię behawioralną i specjalną edukację dziecka i rodziców. Czasem włącza się też leki neuroleptyczne i antydepresanty. Jednak (tak jak w przypadku mózgowego porażenia dziecięcego i innych schorzeń neurologicznych), bardzo ważna jest prawidłowa dieta i przyjmowanie przez chore dziecko wszystkich potrzebnych składników odżywczych.
