Kiedy dni stają się coraz chłodniejsze, wieczory kojarzą się jedynie z ciepłym kocem i kubkiem herbaty, a dookoła panuje sezon przeziębień – to oznacza, że jesień jest już w pełni. Pomimo nieco melancholijnego nastroju tej pory roku, ma ona całą masę pozytywnych akcentów. Jednym z nich są pojawiające się w naszych sklepach, na razie co prawda jeszcze dość nieśmiało – cytrusy. Za moment na każdym stoisku z owocami półki uginać się będą od cytryn, pomarańczy czy mandarynek. Dlatego dzisiaj kilka słów na temat tych egzotycznych owoców. Dlaczego warto po nie sięgać? Co sprawia, że poza pysznym smakiem uważane są również za bardzo zdrowe?
Cytrusy były doceniane już w starożytności. Nazywano je wtedy Złotymi Jabłkami z Ogrodów Hesperyd, a symbolizować miały radość, życie i zdrowie. Te pochodzące z południowo-wschodniej Azji owoce szybko zdobyły uznanie na wszystkich kontynentach. Do Europy przywędrowały za sprawą Kolumba. Do najpopularniejszych cytrusów należą pomarańcze, cytryny, mandarynki, grejpfruty i limonki. Te mniej znane to m.in. cytron, kumkwat czy poncyria trójlistna. Istnieje również dużo odmian krzyżowych, np. sweetie będące mieszańcem grejpfrutu z pomarańczą olbrzymią lub bezpestkowa klementynka powstała z połączenia pomarańczy gorzkiej z mandarynką.
Każdy z cytrusów ma swój charakterystyczny smak, aromat i barwę. Różnią się wyglądem, kształtem czy wielkością. Cytryny kojarzą się nam z kwaśnym sokiem i aromatyczną skórką, grejpfruty z typowym gorzkawym posmakiem, a słodkie mandarynki pachną bożonarodzeniowymi świętami. Poza walorami smakowymi, cytrusy mają jednak przede wszystkim szereg prozdrowotnych właściwości.
Po pierwsze witamina C. Cytrusy są jej bardzo dobrym źródłem, zwłaszcza w okresie zimowym. Średnia pomarańcza (około 200g) dostarcza 98mg witaminy C, czyli pokrywa jej całodobowe zapotrzebowanie dla osoby dorosłej. Najbardziej znaną funkcją kwasu askorbinowego jest poprawa naszej odporności, z tego względu cytrusy są szczególnie pożądane w diecie w okresie jesienno-zimowym, kiedy to jesteśmy narażeni na różnego rodzaju infekcje. Dodatek soku z cytryny czy sałatka owocowa z grejpfrutem będą wtedy smacznym, naturalnym lekarstwem. Witamina C to również świetny przeciwutleniacz ochraniający nasz organizm przed wolnymi rodnikami, które mogą uszkadzać komórki, naczynia krwionośne czy przyspieszać proces starzenia się. Ponadto, niezbędna jest do syntezy kolagenu, wpływając na elastyczność i zdrowy wygląd naszej skóry, przyspiesza również gojenie się jej stanów zapalnych. Ta, niezbędna do utrzymania zdrowia dziąseł, witamina reguluje również ciśnienie krwi i poziom glukozy. Warto wiedzieć, że witamina C poprawia wchłanianie wapnia i żelaza. Dlatego podczas walki z anemią, dobrze jest jeść produkty bogate w żelazo, np. czerwone mięso popijać szklanką soku pomarańczowego. Pamiętajmy także, że zapotrzebowanie na tę witaminę zwiększa się podczas długotrwałego stresu czy palenia papierosów.
Co ważne dla kobiet, cytrusy dostarczają cennego kwasu foliowego, który działa krwiotwórczo i odpowiada za sprawne funkcjonowanie układu nerwowego. Beta-karoten, zawarty w tych żółtych i pomarańczowych owocach, wpływa korzystnie na wygląd naszej skóry oraz funkcjonowanie narządu wzroku. Według Amerykańskiego Instytutu Badań nad Rakiem karotenoidy mogą być pomocne w profilaktyce raka jamy ustnej, gardła, krtani i płuc. Substancje zawarte w owocach cytrusowych mogą ograniczyć ryzyko zachorowania na raka piersi, dlatego warto wprowadzić je na stałe do diety każdej kobiety.
Grejpfruty, najwięksi przedstawiciele grupy cytrusów, są doskonałym źródłem witaminy E, nazywanej witaminą młodości. Bioflawonoidy w nich zawarte (zwłaszcza w białej skórce) obniżają poziom cholesterolu, mają również zdolność rozpuszczania złogów w tętnicach. Ich regularne spożywanie pozwala nawet na cofnięcie się już istniejących zmian miażdżycowych. Co ciekawe, charakterystyczny gorzki posmak owoców można zniwelować spożywając je wraz z cynamonem. Wśród dobroczynnych właściwości owoców cytrusowych wymienić trzeba również sporą zawartość błonnika pokarmowego, który sprzyja naturalnemu oczyszczaniu organizmu i redukcji masy ciała. Jest on obecny przede wszystkim w pektynowych skórkach otaczających miąższ, dlatego warto pozostawić ich grubszą warstwę podczas obierania pomarańczy czy grejpfruta. Ważną informacją dla wielu kobiet będzie na pewno fakt, że cytrusy są świetne w walce z cellulitem – dlatego drogie Panie, dodatkowa porcja soczystych pomarańczy i z tego względu będzie zawsze jak najbardziej na miejscu.
Walory owoców cytrusowych można by wymieniać jeszcze długo. Myślę jednak, że te przedstawione powyżej są już wystarczającą zachętą do częstego sięgania po nie, szczególnie w okresie zimowym. Są niskokaloryczne dlatego śmiało wprowadzajmy je do naszej diety. To świetna przekąska pomiędzy posiłkami, dodatek do głównych dań, deserów czy napojów.
Autor: Kamila Kulesza, dietetyk
