Ochrona i opieka kobiet w ciąży jest w Polsce na dobrym poziomie. Kobiety mogą liczyć na opiekę prawną, socjalną oraz zdrowotną. Znajomość przywilejów pozwala skuteczniej wyegzekwować swoje prawa w sytuacjach, które będą tego wymagały. Choć regulacje prawne przemawiają na korzyść kobiet w ciąży, nie każdy pracodawca i placówka postępuje zgodnie z nimi.
Darmowa opieka lekarska
Kobieta w ciąży ma prawo korzystać z opieki lekarskiej nawet jeśli wcześniej nie była nigdzie zatrudniona i nie przysługiwało jej ubezpieczenie. Z momentem zajścia w ciążę może na koszt państwa korzystać z opieki. Ponadto ustawa „Za życiem” z dnia 1 stycznia 2017 roku zapewnia kobietom w ciąży dostęp do badań specjalistycznych, w tym diagnostyki prenatalnej, opieki specjalistycznej i leczenia szpitalnego, wsparcia psychologicznego, a także rehabilitacji. Ponadto ustawa obejmuje badania i zabiegi wykonywane ambulatoryjnie, poradnictwo laktacyjne i opiekę paliatywną i hospicyjną.
Nie można pominąć ważnego prawa przysługującego kobietom w ciąży, które jest nagminnie łamane – korzystanie z opieki zdrowotnej poza kolejnością. Mówi o tym Artykuł 74c Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Kobieta powinna zostać przyjęta przez lekarza w dniu zgłoszenia, a kiedy jest to niemożliwe, w innym terminie wyznaczonym poza obowiązującą kolejką. Artykuł 74C.1. wskazuje również, że świadczenia z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej musi zostać udzielone w terminie nie dłuższym niż 7 dni od zgłoszenia się ciężarnej. Co istotne – wskazuje on również, że w aptekach, ambulatoriach i przychodniach informacja ta powinna być widoczna. Niestety nie tylko takiego zapisu często nie ma, ale zdarza się, że regulacje ustawy nie są respektowane.
Ciąża a praca
Jeśli kobieta zatrudniona jest na umowę o pracę na czas nieokreślony, objęta jest ochroną przed zwolnieniem. Skuteczność tego prawa obejmuje również sytuację, w której kobieta dostała wypowiedzenie, ale była już w ciąży. Pracodawca zobowiązany jest przywrócić ją na dawne stanowisko. Kobieta w ciąży nie może pracować w godzinach nocnych i nadliczbowych. Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony możliwe jest tylko wtedy, gdy firma ogłosi upadłość lub zostanie zlikwidowana.
W przypadku umowy na czas określony zawartej na co najmniej jeden miesiąc, zostaje ona przedłużona do dnia porodu. Warunkiem przedłużenia jest jednak to, że moment rozwiązania pierwszej umowy musiałby przypadać nie wcześniej, niż po upływie trzeciego miesiąca ciąży.
Umowa zlecenie nie chroni kobiety w ciąży przed zwolnieniem, ponieważ taki rodzaj zatrudnienia nie podlega kodeksowi pracy. Kobieta może jednak uzyskać prawo do płatnego zwolnienia chorobowego, jeśli przez minimum 3 miesiące opłacała składkę. W ten sposób nabędzie również prawo do pełnego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Praca tymczasowa daje kobiecie w ciąży niemal takie same uprawnienia jak w przypadku umowy o pracę na czas określony. Termin rozwiązania umowy musi przypadać po upłynięciu trzeciego miesiąca ciąży, jednak z tą różnicą, że wymaga się minimum dwóch miesięcy stażu.
Artykuł powstał w współpracy z szymalazaremba.pl
