Stwardnienie zanikowe boczne to poważna, nieuleczalna choroba neurologiczna. Współczesna medycyna potrafi jedynie łagodzić jej skutki. Dowiedz się, jakie są objawy SLA i przyczyny powstawania choroby.
Stwardnienie zanikowe boczne (SLA) – co to jest?
Stwardnienie zanikowe boczne to choroba neuronu ruchowego, zaliczana do chorób neurozwyrodnieniowych. W trakcie jej postępowania następuje stopniowe uszkadzanie włókien nerwowych znajdujących się w mózgu, odpowiedzialnych za możliwość poruszania się. Objawy SLA najczęściej pojawiają się po 50. roku życia – jedynie w sporadycznych przypadkach obserwuje się stwardnienie zanikowe boczne u osób w młodszym wieku. Statystycznie choroba częściej dotyka mężczyzn, niż kobiety. W zależności od indywidualnego przypadku, SLA prowadzi do całkowitego niedowładu kończyn lub jedynie częściowego. Pewna jest natomiast stopniowa utrata sprawności motorycznej – zarówno w dużym zakresie (przemieszczanie się), jak i tzw. motoryki małej (chwytanie, pisanie etc.).
Na ten moment nie istnieje test, który pozwala wykryć SLA przed pojawieniem się pierwszych objawów.
Jakie są przyczyny stwardnienia zanikowego bocznego?
Nie poznano w pełni przyczyn powstawania SLA. Wiadomo jednak, że mogą być bardzo zróżnicowane: zalicza się do nich podłoże genetyczne (mutacja genów na chromosomie 9 i 19), działanie wolnych rodników, przebyte infekcje wirusowe czy zakażenie wywołane toksynami. SLA często towarzyszą schorzenia o podłożu autoimmunologicznym.
Warto wiedzieć, że chociaż SLA z pewnością może mieć podłoże genetyczne, nie jest obarczone dużym ryzykiem dziedziczenia – udało się dowieść takiej przyczyny choroby jedynie w 5% przebadanych przypadków.
Jakie są objawy stwardnienia zanikowego bocznego?
Pierwsze objawy SLA najczęściej obejmują pojawienie się słabości konkretnej grupy mięśni, a także występowanie drżeń mięśniowych. Jeśli na tym etapie doszło do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, może pojawić się również spastyczność, czyli wzmożone napięcie mięśniowe. Choroba postępuje z miesiąca na miesiąc. Co ważne, ogranicza jedynie możliwości motoryczne, nie ma w większości przypadków powiązania z osłabieniem możliwości intelektualnych. Mit, jakoby było inaczej, wiąże się z faktem, że choroba z czasem atakuje również mięśnie odpowiedzialne za mowę. Dlatego osoby w zaawansowanym etapie choroby mają problemy z artykulacją, mówią bardzo powoli i niewyraźnie. Z czasem zaczynają się również problemy z przeżuwaniem i połykaniem pokarmu, co prowadzi do niedożywienia i nadprodukcji śliny. Końcowym etapem choroby jest pojawienie się dużej ilości wydzieliny zalegającej w płucach, której nie można usunąć inaczej, jak w sposób mechaniczny z użyciem medycznych urządzeń. Najczęściej konsekwencją tego etapu jest rozwój infekcji dolnych dróg oddechowych i niewydolności układu oddechowego. W około 10% przypadków równolegle do SLA rozwijają się cechy choroby Alzheimera.
Osoby z SLA doświadczają również chorób o podłożu emocjonalnym, związanych z ich stopniowo pogarszającą się kondycją: nie rzadko zapadają na depresję, zmagają się z zaburzeniami nastroju, bezsennością, lękami.
Jak diagnozuje się SLA?
Najczęściej pierwszym lekarzem, do którego trafia pacjent z SLA jest lekarz rodzinny – pierwsze objawy (osłabienie mięśni np. ręki czy drżenie) mogą bowiem wydawać się stosunkowo błahą dolegliwością. Najczęściej lekarz rodzinny zaleca wizytę u neurologa, który jeśli widzi ku temu przesłanki, zleca badania elektrofizjologiczne i obrazowe (rezonans ośrodkowego układu nerwowego). Niekiedy przeprowadza się badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.
Jeśli w wyniku badań zostaną stwierdzone kliniczne objawy uszkodzenia obwodowego i ośrodkowego neuronu ruchowego w opuszce, a także w co najmniej dwóch segmentach rdzenia kręgowego, pacjenta uznaje się za chorego na SLA.
W jaki sposób leczy się SLA?
Współczesna medycyna nie wynalazła jeszcze skutecznej terapii stwardnienia zanikowego bocznego. Leczenie tej choroby polega aktualnie na łagodzeniu jej przebiegu i poprawie jakości życia chorych.
U osób, u których stwierdzono SLA, włącza się terapię manualną i gimnastykę leczniczą. Ma ona na celu zapobieganie sztywności mięśni, zmniejszanie spastyczności i dotlenienie organizmu. Wdrażana jest farmakoterapia, której celem jest zmniejszenie napięcia mięśniowego, co w znacznym stopniu niweluje dolegliwości bólowe pacjentów. Przy bardziej zaawansowanej chorobie niezbędne jest włączenie ćwiczeń logopedycznych, opóźniających utratę możliwości komunikacji przez pacjenta. Bardzo ważne jest również odpowiednie przygotowywanie potraw dla osób z SLA tak, aby nie doprowadzić do niedożywienia i zapewnić maksymalną ilość składników odżywczych.
Czy wiesz, czym jest żywienie medyczne i jak pomaga w walce z chorobą? Przeczytaj artykuł poświęcony temu zagadnieniu.
Jakie są rokowania dla pacjentów z SLA?
W większości przypadków od momentu ujawnienia się objawów do śmierci mija kilka lat. Zdarza się jednak, że pacjenci żyją dłużej – ponad 10 lat. Wyjątkowym przypadkiem był Stephen Hawking, który przeżył 50 lat z chorobą.
Spodobał Ci się ten artykuł? Sprawdź kolejny na podobny temat: zywieniemaznaczenie.pl/stwardnienie-zanikowe-boczne-sla-opieka-nad-chorym-w-domu
