My wszyscy, jako konsumenci żywności, przywiązujemy coraz większą wagę do tego, co jemy, chcemy bowiem być świadomi, na ile spożywane przez nas produkty są bezpieczne dla zdrowia, jakie składniki zawierają i jakie posiadają wartości odżywcze. Nic dziwnego, że coraz częściej zwracamy uwagę na sposób znakowania produktów i odczytujemy z etykietek skład i wartości odżywcze.
Regulacje prawne
Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej zaczęły obowiązywać w naszym kraju także regulacje dotyczące bezpieczeństwa, a więc i badań żywności, do których zresztą Unia przykłada ogromną wagę. Zgodnie z tymi regulacjami wszelkiego rodzaju artykuły spożywcze są monitorowane na wszystkich etapach produkcji w celu zapewnienia ścisłego przestrzegania przepisów higienicznych.
Obowiązek prowadzenia badań żywności w całym cyklu produkcyjnym wynika z przepisów prawa i podlega systemowi bezpieczeństwa żywności HACCP. Jest to postępowanie mające na celu rozpoznanie i diagnozę zagrożeń dla bezpieczeństwa żywności, pod kątem jej jakości zdrowotnej w czasie procesu produkcji i dystrybucji. Tak więc hasło „bezpieczna żywność” to już nie tyle hasło marketingowe, co obowiązek producentów, którzy świadomi jego znaczenia, zlecają badania żywności w niezależnych laboratoriach.
Na czym polegają badania żywności?
Wynikami potencjalnych badań zainteresowani są przede wszystkim rolnicy, producenci i dystrybutorzy artykułów żywnościowych, przedstawiciele gastronomii i przemysłu spożywczego, ale także klienci indywidualni. Badania żywności zlecane specjalistycznym laboratoriom mają za zadanie zgromadzenie kompleksowych informacji o badanym produkcie, jego składzie surowcowym i chemicznym, wartości odżywczej i bezpieczeństwie, na przykład poprzez określenie zawartości środków ochrony roślin, mikotoksyn, azotynów i azotanów. Często towarzyszą temu zlecone przez klienta badania wody w zakresie jej przydatności do spożycia.
Jeśli chodzi o przeprowadzane w laboratoriach badania żywności, to obejmują one najróżniejsze artykuły spożywcze, takie jak pieczywo i wyroby cukiernicze, mięso i jego przetwory, mleko i produkty mleczne, owoce i warzywa surowe i przetworzone, soki i napoje i inne. Robi się je poprzez analizy mikrobiologiczne, fizykochemiczne, czy wreszcie metodą organoleptyczną, to jest oceny danego artykułu przy pomocy zmysłu powonienia, smaku dotyku, wzroku. Poprzez analizy chemiczne i mikrobiologiczne bada się zawartość składników odżywczych, obecność patogenów, toksyn, czy pozostałości środków ochrony roślin.
Nowoczesne techniki
Dzisiaj także jesteśmy chyba wszyscy świadomi, jak duże znaczenia dla naszego zdrowia ma jakość wody pitnej, spożywanej przez nas nie tylko bezpośrednio, ale używanej do produkcji żywności. Dlatego też nie można nie doceniać roli właściwie przeprowadzonych badań wody, tym bardziej, że właśnie poprzez wodociągi mogą się błyskawicznie przenosić bakterie grupy coli, czy wszelkie szkodliwe i niebezpieczne substancje.
Podobnie jak w innych dziedzinach, tak i w zakresie technik laboratoryjnych odnoszących się do badań żywności i wody, można zaobserwować ostatnio zastępowanie klasycznych metod nowoczesnymi, z użyciem innowacyjnej aparatury badawczej, na przykład z wykorzystaniem bliskiej podczerwieni.
Opracowanie inspirowane przez wykonujące badania żywności laboratoria CBJ z Lublina.
