Pierwszy rok życia, to niezwykle intensywny okres w życiu dziecka. Z każdym kolejnym tygodniem życia uczy się ono nowych funkcji i staje się coraz sprawniejsze. Istnieje pewien schemat według, którego rozwija się większość dzieci, jednakże warto zauważyć, że niewielkie odstępstwa od niego nie powinny budzić niepokoju. Bowiem każde dziecko rozwija się w swoim tempie i nie należy przyspieszać jego rozwoju, gdyż możemy mu wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Wiedza na ten temat jest szczególnie istotna dla rodziców, gdyż to oni spędzają najwięcej czasu z dzieckiem i to właśnie oni mogą zaobserwować czy dziecko prawidłowo się rozwija. Wystarczy kilka informacji na ten temat, a będziesz mogła pomóc swojemu maleństwu.
Po pierwsze obserwuj swoje dziecko. Zwróć uwagę na jego zachowanie. Czy jest ruchliwe, czy jego ruchy są monotonne? Jaki jest jego rytm dobowy? Czy często płacze? Czy wyraża chęć jedzenia? Takie cechy może zaobserwować tylko rodzic. Żaden terapeuta nie posiądzie wiedzy lepszej niż Ty sama możesz zaobserwować u swojego dziecka.
Zatem jak wygląda normalny cykl dobowy dziecka? Zdrowy noworodek śpi około 18 godzin na dobę. Wraz z upływem kolejnych miesięcy czas ten skraca się na rzecz aktywności dziecka. Zdrowy noworodek je co 2-4 godziny, a od razu po urodzeniu wie jak ssać pierś matki. Nieprawidłowości w tym zakresie mogą być spowodowane zaburzeniem napięcia mięśniowego. Niepokoić może również sytuacja, w której niemowlę nie czuje potrzeby zaspakajania głodu. Kolejne objawy to duży niepokój dziecka, częsty płacz, zbyt krótka ilość snu, problemy z zasypianiem i szybkie wybudzanie się ze snu. Pamiętaj, niepokojąca jest również sytuacja, w której dziecko stale śpi.
Warto zwrócić uwagę na cykl życia Twojego maluszka, jednakże nie martw się, zaburzenia snu nie zawsze muszą oznaczać nieprawidłowość w rozwoju. Pamiętaj, że to nowe środowisko dla dziecka, nie ma już ono bariery ochronnej w brzuchu matki, wszystkie dźwięki są wyraźniejsze, głośniejsze. Często zdarza się, że to właśnie hałas jest przyczyną niepokoju u niemowląt. Jeśli, w domu jest głośno, a nie masz na to wpływu (np. remont u sąsiadów, hałas z ulicy) stopniowo przyzwyczajaj swoje dziecko do tych dźwięków, może pomóc muzyka, radio, czy zabawki emitujące dźwięk.
Z wiedzą, jak wygląda cykl życia dziecka przejdźmy dalej i zastanówmy się, czy wszystko co dostarczamy naszemu maleństwu jest dla niego zdrowe. Istnieją bowiem sytuacje, w których rodzic może nieświadomie przyczynić się do zaburzeń w cyklu rozwojowym dziecka. Dzieje się tak, gdy zapominamy, że maluszek rozwija się samodzielnie i nie potrzebuje żadnych wspomagaczy, które miałyby ten rozwój przyspieszać, czy wspomagać. Pamiętaj, zdrowemu dziecku ciężko jest zaszkodzić, jednakże istnieją przypadki, w których interwencja wspomagania rozwoju może mieć efekt odwrotny od zamierzonego. Poniżej opiszę kilka przykładów.
1. Zmuszanie dzieci do przyjmowania różnych pozycji. Małych dzieci nie wolno ani sadzać, ani stawiać, dopóki nie podejmą same takiej aktywności. Wydaje się nam, że w ten sposób pomagamy im osiągnąć nową umiejętność, jednakże tak naprawdę wyrządzamy dziecku krzywdę. Jeżeli maluch jeszcze nie siedzi, to znaczy, że jego mięśnie nie są jeszcze na tyle silne, żeby utrzymać ciało stabilnie.
2. Pozostawianie dziecka w leżaczkach, czy fotelikach samochodowych. Pierwsze z wymienionych służy do karmienia, drugie do przewożenia dziecka samochodem. Wiem, że wydaje Ci się, że to bezpieczne miejsce do pozostawienia dziecka samemu sobie z gwarancją, że nie zrobi sobie krzywdy. Jednak przypięte szelkami do fotelika nie może spontanicznie się ruszać i rozwijać nowych umiejętności. Zamiast bujaczka, połóż dziecko na macie lub na kocyku. W zasięgu rączek maluszka umieść zabawki, niech po nie sięga. Taka prosta zabawa nie krępuje ruchów dziecka, a pomaga w nauce nowych umiejętności.
3. Częste używanie nosideł. Rozumiem, że jest to wygodne, gdy chcesz wyjść z dzieckiem do sklepu, czy na spacer, poza tym zawsze masz dziecko przy sercu. Jednak takie nosidełka krępują ruchy Twojego maleństwa, nie może ono swobodnie poruszać nóżkami i rączkami. Na skutek częstego używania nosidełek Twój bobas będzie wolniej osiągał kamienie milowe.
4. Używanie chodzików, pchaczy, szelek. Pamiętaj Twoje dziecko stopniowo uczy się wszystkich funkcji. Nie wolno niczego przyspieszać. Nie wsadzaj go do chodzika, gdyż tak naprawdę tam nie uczy się ono prawidłowo chodzić, źle obciąża stopy i nie ma orientacji w przestrzeni. Po wyjęciu z chodzika będzie stawiało niepewne kroki, a upadki będą bolesne i będą skutkowały zniechęceniem dziecka do podjęcia prób samodzielnego chodzenia.
5. Noszenie dziecka w nieprawidłowy sposób. Dziecko powinno być trzymane w taki sposób, żeby zabezpieczać jego główkę i kręgosłup przed przeciążeniami. Ważne jest, aby bobas nie siedział Ci na rękach, czyli żeby nie obciążał guzów kulszowych oraz żeby w trakcie noszenia nie odciągał głowy do tyłu. Nie dla każdego dziecka noszenie go w pozycji przypominającej literę C jest korzystne. Dla prawidłowego rozwoju małego dziecka najlepiej jest zmieniać pozycje ułożeniowe. Na uwagę zasługuje noszenie dziecka w taki sposób, aby miało ono kontakt wzrokowy z matką, gdyż to jeszcze bardziej stymuluje jego rozwój, możliwość postrzegania oraz rozpoznawania i rozwijania emocji.
Jak widzisz, to właśnie Ty jest najlepszym diagnostą swojego dziecka, gdyż to Ty spędzasz z nim najwięcej najwięcej czasu. Zdrowemu dziecku może zaszkodzić przyspieszanie i sztuczne uczenie go funkcji, których jeszcze nie osiągnęło, np. sadzanie, stawianie, prowadzenie za rączkę. Należy unikać biernych pomocy, czyli chodzików, czy pchaczy. Powinno się ograniczać przebywanie dziecka w leżaczku oraz nosić je w odpowiedni sposób. Są to najważniejsze zasady, jeśli ma się na uwadze troskę o prawidłowy rozwój dziecka. Jeśli Twój maluszek używał któregoś z wymienionych przeze mnie ,,utrudniaczy rozwoju”, wystarczy przestać go używać i pozwolić mu rozwijać się samodzielnie. Pamiętaj, Twoje dziecko ma ogromny potencjał rozwojowy, a mając odpowiednią motywację samo będzie się prawidłowo rozwijać. Nie potrzebuje wszystkich urządzeń oferowanych przez rynek. Nie zawsze są one bezpieczne i dostosowane do wieku rozwojowego dziecka, a w większości przypadków kosztują nas spore pieniądze. Zamiast przepłacać, zafunduj dziecku środowisko pełne miłości i spokoju, nie krępuj jego ruchów oraz dostarcz mu zabaw, które będą stymulowały jego rozwój.
Jeżeli artykuł wydał Ci się interesujący lub masz jeszcze jakieś pytania odnośnie rozwoju dziecka, znajdź mnie na Facebooku lub LinkedIn. A następny artykuł już wkrótce.
Autor: Magdalena Adaś
Skuteczna fizjoterapia dzieci w domu – Magdalena Adaś
