Festiwal ¿UNDERGROUND/INDEPENDENT? 2016


Śpiewający obrusik

Białostocki Ośrodek Kultury – Dyskusyjny Klub Filmowy „GAG” zaprasza na 16. edycję festiwalu ¿UNDERGROUND/INDEPENDENT? Filmy, koncerty i wystawy, których nigdzie indziej w Białymstoku nie zobaczycie i nie usłyszycie!


Będzie energetycznie, twórczo, ale także refleksyjnie. Wspólnie będziemy mogli się zastanowić nad tym, co kształtuje i charakteryzuje prawdziwie niezależne duchy? Jak ważne jest to, co jemy, jak się ubieramy, czego słuchamy, jak się przemieszczamy? Czy niezależność to cecha przypisana tylko ludziom młodym? Co decyduje, że z pozoru mała, ale szczera akcja nie pozwala zamknąć się w getcie, a dzięki swej oryginalności i odwadze przejmuje rząd dusz?

Program 4-6 marca oraz 11-13 marca 2016, kino Forum, klub Fama, ul. Legionowa 5.

4 marca

17:00 kino Forum, wstęp wolny
otwarcie wystawy komiksu U MNIE WSZYSTKO W PORZĄDKU Agnieszki Szczepaniak
Wystawa trójmiejskiej rysowniczki Agnieszki Szczepaniak, tworzącej pod pseudonimem paplaLAla – komiksów trochę przygnębiających, o życiu, które miało wyglądać inaczej. Artystka swoje prace prezentowała m. in. w Moskwie, Kownie, Rydze, Linzu, Warszawie, Bydgoszczy, Wrocławiu, Łodzi i Trójmieście. Jej ilustracje można było zobaczyć w „Gazecie Wyborczej”, „Dzienniku Bałtyckim”, „Wysokich Obcasach”, dzienniku „Metro”, a rysunki – w antologiach „Polski komiks kobiecy” i „Polish Female Comics: Double portrait”.

18:00 kino Forum, wstęp 5 zł
SEARCHING FOR HELL reż. Pawel Nazaruk, Tomasz Adamski, Darek Barecki, James Kenney, Gloria Kurnik, Yuki Nakamura, Polska, 2015, 77’

Spotkanie z twórcami filmu: Paweł Nazaruk i Tomasz Adamski (Polska) oraz rozmowa wideo z twórcami z innych krajów. Prowadzenie: Piotr Doliński

Temat piekła jest uniwersalny, piekło ma wiele znaczeń, od tysięcy lat budzi emocje i fascynuje, inspiruje też pisarzy, malarzy i muzyków. Temat ten zainspirował też pięć grup niezależnych filmowców, którzy wyruszyli w świat, żeby opowiedzieć historie ludzi zamieszkujących miejsca, mające z piekłem wiele wspólnego. Piekielny park tematyczny w Michigan, dom przerobiony według ponurej wizji buddyjskiego piekła, śmiercionośne siarkowe jezioro w Indonezji, mroczne rejony na pograniczach północnej Europy czy dzisiejsze Kongo. To bramy współczesnych piekieł, bo piekło istnieje, chociaż nie jest takie, jak je sobie wyobrażamy.

20:00 klub Fama, wstęp wolny
otwarcie wystawy komiksów i ilustracji SZLAM 2 Łukasza Kowalczuka

Autorska antologia, prezentująca prace Łukasza Kowalczuka, znane z zinów, komiksów i festiwali. Wybór od prac rock’n’rollowych do typowo komiksowych antologii, dostępnych do tej pory tylko cyfrowo. Wystawa będzie połączona z premierą wydawnictwa poświęconego kulturze śmieciowej – „Szlamgazynu”. Artysta wydał autorskiego zina „Nienawidzę Ludzi”, „Harkonnen – Fucking Fat Flying Bastard”, „Szlamu Król”, „Vreckless Vrestlers”, „Violent Skate Bulldogs”. Jest autorem scenariusza i pomysłodawcą „Ultra Miniona” oraz „Rotmistrza Polonia”. Ma na koncie publikacje w zinach i antologiach na całym świecie oraz autorską książkę „TM-Semic” – największe komiksowe wydawnictwo lat 90. Prowadził miniwydawnictwo SmallPress.pl i stronę Szlam.net, poświęconą kulturze śmieciowej. Jego „Vreckless Vrestlers” ukazało się w 2015 roku w Polsce i we Francji. Autor plakatu tegorocznej odsłony naszej imprezy.

20:30 klub Fama, wstęp 10 zł
koncert: NAGROBKI (PL, alternative nekropolo)

Muzyka zespołu to proste i organiczne „nekropolo, wypadkowa zimnej fali i noisu”, a przekaz tekstowy to miks black metalu i kreskówek ze Scoobie Doo w roli głównej. Świetnie przyjęci przez publikę na Off Festiwalu oraz Unsound muzycy to Adam Witkowski i Maciej Salamon – formacja powstała jako side-projekt ich macierzystego rodeopunkowego zespołu Gówno.

5 marca

13:00–15:00 klub Fama, wstęp wolny
Warsztaty / rozmowy o komiksie „Tusz, pot i łzy” – prowadzenie Łukasz Kowalczuk
Prowadzący Łukasz Kowalczuk postara się udowodnić, że w tworzeniu komiksów granicą jest tylko wyobraźnia. Obowiązują zapisy: dkf@bok.bialystok.pl.

16:30 kino Forum, wstęp 5 zł
REMAKE REMIX RIP OFF reż. Cem Kaya, Niemcy/Turcja, 2014, 96’

Rozmowa wideo z reżyserem filmu: Cem Kaya.
Prowadzenie: Piotr Doliński

Cieszący się popularnością cykl Najgorsze Filmy Świata ma swój hit – „Tureckie Gwiezdne Wojny”. Wiele osób nie wie, że prawie każdy zachodni przebój filmowy miał swoją turecką wersję! Kręcone szybko, bez troski o prawa autorskie niskobudżetowe filmy, mimo że najczęściej realizowane przez amatorów, cieszyły się ogromnym sukcesem. Film pokazuje, jak działał ten szczególny przemysł kopiowania. Obserwujemy pomysłowość, z jaką lokalne studia filmowe podchodziły do zagranicznych hitów, poznajemy środki, efekty specjalne, braki w sprzęcie i budżecie, jakimi posługiwały się do tworzenia dziwacznych kopii „Tarzana”, „Egzorcysty”, „Rambo”, „Supermana”, czy „Gwiezdnych wojen”.

18:30 kino Forum, wstęp 5 zł
ROWERY KONTRA SAMOCHODY reż. Fredrik Gertten, Szwecja, 2015, 90’

Prelekcja: Karol Mocniak (Rowerowy Białystok) – zapalony fan dwóch kółek, podróżnik, aktywnie działa na rzecz bezpieczeństwa rowerzystów.

Aktywiści z całego świata przekonują, że rower to skuteczne narzędzie do zmiany rzeczywistości. Radykalna rewolucja w tym zakresie jest konieczna, jeśli chcemy ochronić świat przed pogłębiającymi się zmianami klimatycznymi. Film ukazuje konflikt między rowerzystami i kierowcami, gdzie polem bitwy jest przestrzeń miejska, a figurami coraz większa zależność od paliw kopalnych, hałas i zanieczyszczenie środowiska. Warto posłuchać głosów obu stron konfliktu, w którym stawką jest ludzkie życie.

20:30 klub Fama, wstęp 15 zł
koncert: kIRK (PL, elektroniczno-akustyczny styk)

Zespół poszukujący nowych form wyrazu na styku muzyki elektronicznej i akustycznej, w składzie: Paweł Bartnik (elektronika), Olgierd Dokalski (trąbka) i Filip Kalinowski (gramofon). Każdy z nich wyrastał na innych brzmieniach, każdy więc podchodzi do dźwięku inaczej. Płaszczyzną porozumienia jest improwizacja, która pozwala wyjść daleko poza ograniczenia gatunkowe. Tu prym wiedzie intuicja i umiejętność prowadzenia dialogu. Owocem jest muzyka pełna organicznej dramaturgii, nieskażona oczywistością. Progresywne myślenie i rewolucyjne podejście składu docenili: lider Swans Michael Gira, pionier future-jazzowej trąbki Nils Peter Molvaer i matka chrzestna nowych brzmień Mary Anne Hobbs. Zespół gościł na brytyjskim portalu The Quietus, w legendarnym berlińskim klubie Tresor oraz na scenach takich festiwali jak OFF, Open’er czy Satta Outside.

6 marca

17:00 kino Forum, wstęp 5 zł
ŚPIEWAJĄCY OBRUSIK reż. Mariusz Grzegorzek, Polska, 2015, 92’

Spotkanie z aktorami: Kaja Walden i Mikołaj Chroboczek. Prowadzenie: Piotr Doliński.

Filmowy eksperyment Mariusza Grzegorzka i studentów wydziału aktorstwa łódzkiej Filmówki, zrealizowany bez artystycznej taryfy ulgowej. Na obraz składają się cztery niezależne nowele filmowe, operujące skrajnymi formami stylistycznymi: czarno-biała opowieść o zagubieniu młodych ludzi, pozbawionych celu i radości życia, utopionych w marazmie blokowej rzeczywistości; neurotyczna podróż przez krainę emocjonalnego i fizycznego wyniszczenia, spowodowanego ucieczką w narkotyki; wyrafinowana, choć zanurzona w popkulturze poetycka adaptacja greckiej baśni. Zawarte w filmie opowieści, spięte dokumentalnymi fragmentami, prowadzą do surrealistycznego, frenetycznego finału.

19:00 kino Forum, wstęp 5 zł
FRESH DRESSED reż. Sasha Jenkins, USA/Francja, 2014, 82’

Prelekcja: Szymon EsDwa Kubas – DJ, realizator dźwięku, promotor kultury hip-hop.

Funkowe adidasy z grubymi sznurówkami, czapki Kangola, okulary słoneczne Cazala i im podobne gadżety stworzyły nowy styl, który narodził się w czarnych i kolorowych dzielnicach amerykańskich miast, gdzie kolejna fala rewolucji kulturalnej szykowała się do podbicia świata. Muzyka hip-hopowa i jej związek z tworzącą się modą stały się również wielką siłą rynkową. Projektanci rozdawali swoje kreacje na ulicach, aby ich marka kojarzyła się z nową rewolucją modową. „Hip-hopowa stylówa” to kronika hip-hopu, narodzin miejskiej mody i gorączki, która wprowadziła szerokie spodnie i kurtki z graffiti z getta na salony, by z czasem stać się modą masową. Reżyser, w poszukiwaniu źródeł hip-hopu sięga wstecz, na plantacje na południu USA i do specyficznej tradycji tamtejszego kościoła – legendy Małego Richarda. Oglądamy archiwalia filmowe i wywiady z raperami, projektantami oraz ludźmi świata muzyki i mody hip-hopowej. Film opowiada o pragnieniu wolności, lepszego życia i potrzebie ekspresji oraz o kulturze, która nie pozwoliła się zamknąć w getcie, a dzięki swej oryginalności przejęła rząd dusz.

11 marca

18:00 kino Forum, wstęp 5 zł
CAŁY TEN CUKIER reż. Damon Gameau, Australia, 2014, 90’

Prelekcja: Marta Kownierowicz – entuzjastka eksperymentów kulinarnych i zdrowego jedzenia, prowadzi poradnię dietetyczną.

Reżyser przeprowadził eksperyment, żeby pokazać, w jaki sposób cukier wpływa na organizm człowieka. Nie jadł cukru przez trzy lata, a potem, pod nadzorem naukowców i dietetyków, konsumował 40 łyżeczek tej substancji dziennie przez 60 dni. Nie spożywał on jednak słodkich napojów, czekolady czy lodów. Żywił się tylko „zdrowym” jedzeniem, takim jak niskotłuszczowy jogurt, batoniki zbożowe, soki i płatki śniadaniowe. Film przygląda się manipulacjom koncernów, które dodają cukier do swoich produktów i robią wszystko, żeby konsumenci o tym nie wiedzieli. Informuje, ale także bawi i zadaje pytania: czy na pewno jemy to, co chcemy? Czy konsumenci powinni mieć prawo podejmować świadome decyzje?

20:30 klub Fama, wstęp 15 zł
koncert: STARA RZEKA (PL, brutalizm magiczny)

Projekt muzyczny Kuby Ziołka (kompozytora, multiinstrumentalisty i wokalisty znanego z Innercity Ensemble, Alameda 3, Ed Wood, Hokei, T’ien Lai, Kapital). Artysta, zainteresowany fuzją natury i techniki, tworzy muzykę na przecięciu dźwięków akustycznych, elektrycznych i elektronicznych, przy użyciu gitar, efektów, sampli, instrumentów dętych i głosu. Formuła koncertów jest otwarta, uzależniona od miejsca, czasu, instrumentarium i nastroju. Do tej pory ukazały się dwa albumy Starej Rzeki („Cień chmury nad ukrytym polem” i „Zamknęły się oczy ziemi”). Podsumowaniem dotychczasowej muzycznej działalności było otrzymanie Paszportu Polityki 2015 w kategorii muzyka popularna. Projekt występuje z powodzeniem na całym świecie, koncertował m. in. w Londynie, Liverpoolu, Sao Paulo, Stambule, Barcelonie i Nowym Jorku.

12 marca

17:00 kino Forum, wstęp 5 zł
OPTYMISTKI reż. Gunhild Westhagen Magnor, Norwegia, 2013, 90’

Prelekcja: Stenia Romanowicz – dziennikarka portalu senior.bialystok.pl, miłośniczka języka Esperanto i starego Białegostoku.

Poruszający, humorystyczny i wciągający dokument o drużynie siatkarskiej pań pomiędzy 66 a 98 rokiem życia! Pomimo regularnie odbywających się treningów, drużyna od 30 lat nie rozegrała żadnego spotkania… Chociaż samotność i tęsknota często puka do drzwi zawodniczek, strategia drużyny pozostaje niezmienna – śmiech, trening, dbanie o ducha zespołu, haftowanie kwiatów i – być może – poderwanie przystojnych dżentelmenów. Film dowodzi, że w każdym wieku i sytuacji warto walczyć o to, jak wygląda nasze życie oraz że w każdym z nas drzemie niezależny duch.

19:00 kino Forum, wstęp 5 zł
JUST EAT IT reż. Grant Baldwin, Kanada/USA/Wielka Brytania, 2014, 74’

Prelekcja: Magda i Adam Gendźwiłłowie – blogerzy (www.crustanddust.pl), miłośnicy kulinariów i zdrowego jedzenia.

Wszyscy kochamy jedzenie, dodatkowo „pochłaniamy” niezliczoną ilość programów kulinarnych, prasy i blogów poświęconych gotowaniu. Jak to możliwe, że wyrzucamy prawie 50% produktów spożywczych? Film eksploruje problem marnotrawstwa, od farm poczynając, poprzez handel, a na naszych lodówkach kończąc. Twórcy filmu, po odkryciu, że jedzenie warte miliony dolarów jest codziennie wyrzucane na śmietnik, postanawiają coś z tym zrobić – rezygnują z robienia codziennych zakupów i konsumują jedzenie, które sprzedawcy wycofują ze sklepów. To, czego się dowiedzą w trakcie trwania eksperymentu, będzie dla nich szokującą prawdą o świecie.

20:30 klub Fama, wstęp 15 zł
koncert: PERERA ELSEWHERE (GER, doom folk)

Sasha Perera, znana jako dj Mother Perera, a najbardziej jako autorka muzyki i wokalistka basowo-popowego Jahcoozi (wystąpiła w Białymstoku na Festiwalu ŻUBROFFKA). Perera Elsewhere to nowy projekt solowy tej urodzonej w Londynie, rezydującej w Berlinie artystki, która swoim cyklem „Grimetime parties” i audycjami radiowymi przyczyniła się do powstania Fundacji Grime i Dubstepu w Berlinie. Jej dokonania z Jahcoozi to eksperymenty z elektroniką oraz kolaboracje z artystami z całego świata. W nowym projekcie artystka wykonuje zwrot w kierunku bardziej akustycznych brzmień i doom folku. Polegając na instynkcie, włącza organiczne elementy, sąsiadujące ze zautomatyzowanymi dźwiękami, przygotowujące przestrzeń dla jej kojącego głosu. Od brudu ciemnego klubu do wchłaniania tubylczych dźwięków i stylów z wielu muzycznych podróży. Perera łączy te inspiracje w swój intymny, na wpół akustyczny, abstrakcyjny styl z domieszką popu.

13 marca

11:00–15:00 klub Fama, wstęp 5 zł
Warsztaty animacji non camerowej dla dzieci i młodzieży – prowadzenie Paulina Haratyk (obowiązują zapisy:film@bok.bialystok.pl)

Inspirowane twórczością Juliana Antonisza warsztaty dla dzieci i młodzieży. Ich uczestnicy – aby uwolnić swojego niezależnego ducha – zapoznają się z zasadami i specyfiką animacji non camerowej. Celem będzie stworzenie niepowtarzalnej animacji, inspirowanej ideą „zrób to sam”, na przeźroczystej taśmie filmowej 35 mm. Podczas warsztatów dozwolone będzie drapanie, malowanie i nakrapianie tuszem, rysowanie flamastrami, odbijanie stempli, a nawet wypalanie otworów w taśmie! Na warsztaty zapraszamy każdego, kto chce się przekonać, czy rzeczywiście – jak mawiał Antonisz – „Pulsująca kraina non camery to jedyne antidotum na istniejącą obok paranoiczną rzeczywistość”.

18:00 klub FAMA, wstęp 5 zł
after party: TÓNLIST: MUZYKA PO ISLANDZKU reż. Stephen Beaven, Wielka Brytania, 2014, 50’

dyskusja „Dlaczego Białystok nie może być drugą Islandią?” – prowadzenie Andrzej Bajguz

Boom na muzykę islandzką trwa od połowy lat 80. ubiegłego wieku. Szlaki przetarł zespół Sugarcubes, w którym debiutowała Björk, za nim poszli: GusGus, Sigur Rós, múm, Of Monsters and Men czy Jónsi, znani dziś na całym świecie. Film relacjonuje aktualną sytuację na islandzkiej scenie i próbuje wyjaśnić jej fenomen. Wszyscy zastanawiają się, jak to możliwe, że w liczącym 320 tysięcy ludzi kraju powstało tyle zespołów podbijających świat. Wyjaśnień jest kilka: hojnie wspierany przez państwo system edukacji muzycznej, protestancka tradycja współpracy w imię wyższych ideałów, chęć przebywania razem i zapomnienia o surowej naturze, muzyczna tradycja śpiewanych eposów, sięgająca XIV wieku. Film pokazuje, jak bardzo muzyka przenika codzienne życie Islandczyków – mawiają oni, że w innych krajach dzieci zapisuje się na futbol, a u nich do szkoły muzycznej. Nikogo więc nie dziwi 1000 zgłoszeń do konkursu Eurowizji z miasteczka liczącego niewiele więcej mieszkańców.