Z cyklu EKSPERT RADZI – dietetyk Urszula Jaczewska o miodzie.
Jeszcze niedawno obchodziliśmy Regionalne Święto Miodu w naszym mieście. Stoły pozastawiane były miodami różnego rodzaju: do wyboru, do koloru. Każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Wnioskuję, że dużo osób znalazło, gdyż znikały w błyskawicznym tempie. Zdziwiłam się takim ogromnym zainteresowaniem miodami. Postanowiłam więc przyjrzeć im się dokładniej.
Miód jest ściśle związany z dziejami ludzkości jako jedna z najstarszych substancji słodzących. W starożytności, kiedy nie wiadomo było jeszcze skąd się bierze miód, uważany był za napój bogów i był przeznaczony tylko dla ludzi bogatych oraz wysoko postawionych. Już w tamtych czasach uczeni poznali się na właściwościach leczniczych miodu i wykorzystywali go do sporządzania różnego rodzaju leków oraz do leczenia niektórych chorób.
Jakie mamy rodzaje miodu ?
Surowcami do produkcji miodu są nektar, spadź lub obydwa składniki. Nektar to słodka substancja pochodzenia roślinnego, będąca wydzieliną nektarników (drobnych narządów gruczołowych), znajdujących się na ogół u podstawy słupka kwiatów. Natomiast spadź jest sokiem roślinnym przetworzonym przez owady (gł. mszyce i czerwce).
Stąd też miody dzieli się na 3 zasadnicze grupy:
1. Nektarowe
2. Spadziowe
3. Nektarowo-spadziowe
Miody nektarowe odznaczają się dość silnym aromatem.
Miody jasne są w smaku delikatniejsze, łagodne, a ciemne (np.: gryczany) bardzo ostre, “drapiące”. W grupie miodów nektarowych wyróżniamy miody odmianowe oraz wielokwiatowe. Miód odmianowy określany jest nazwą rośliny z której pochodzi, np.: fasolowy, rzepakowy, lipowy, wrzosowy, itd.
Co zawiera miód?
Miód głownie składa się z węglowodanów, dlatego też jest to produkt wysokokaloryczny (ok. 100g miodu dostarcza od 320 do 350kcal) . Zaskoczone? Myślę, że nie J Jedyne zaskoczenie może wynikać z tego, że jest to produkt zawierający duże ilości cukru a mimo to, jest dość często polecany przez dietetyków. Wynika to z tego, że nie są to tylko puste kalorie, ale zawierają bardzo wiele ważnych składników, takich jak białko (głównie są to pszczele enzymy – sacharoza- która powoduje rozkład sacharozy do glukozy i fruktozy), woda, olejki eteryczne (które nadają specyficzny aromat dla miodu), kwasy organiczne oraz niewielkie ilości witamin z grupy B (głównie B1, B2, B6 i B 12), które świetnie oddziałują na nasz układ nerwowy oraz witamina C (wspomagająca układ odpornościowy, zapobiegając występowaniu infekcji). Ponadto miód zawiera składniki mineralne, a mianowicie: potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez, siarkę, fluor czy cynk.
Myślę, że do tej pory wszystko jest jasne.
Po wiadomościach wprowadzających przejdę do mojej ulubionej części, czyli do walorów zdrowotnych miodu. Ciekawi Was to? Bo mnie bardzo.
Właściwości lecznicze miodu
Najbardziej znanym działaniem dobroczynnym miodu jest jego właściwość antybakteryjna. Przede wszystkim działała hamująco na rozwój bakterii dzięki inhibinie (najwięcej jej znajduje się w miodzie spadziowym z drzew szpilkowych, lipowym i gryczanym). Szczególnie wrażliwymi bakteriami na ten składnik jest gronkowiec złocisty.
Miód wykazuje prozdrowotne działanie względem serca. Wzmacnia wydolność mięśnia sercowego, dzięki zawartości acetylocholiny oraz potasu.
Lekarstwa miodowe są szczególnie polecane podczas wzmożonego wysiłku fizycznego oraz umysłowego. Przy chorobach przewlekłych (nadciśnienie tętnicze), stanach wyczerpania oraz niedoborze związków mineralnych oraz pierwiastków śladowych.
Przy wspomnianym już nadciśnieniu tętniczym zaleca się, np. przygotowywanie naparu z jednej łyżki owoców z dzikiej różny i 2 szklanek wody z dodatkiem łyżki miodu lipowego (ok. 20g) Zaleca soę pić pół szklanki dziennie. Pomaga to obniżyć ciśnienie tętnicze krwi.
Wykazano również, że miód wpływa na przyspieszenie gojenia się ran, działa przeciwbiegunkowo oraz pomaga w innych zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego.
Leczy schorzenia wątroby i dróg żółciowych, hamuje rozwój procesów miażdżycowych oraz jest często stosowany przy przeziębieniach czy bólach gardła.
Miód wrzosowy zaś polecany jest osobom cierpiącym na choroby nerek oraz dróg moczowych (przy kamicy nerkowej, „piasku” w nerkach, zapaleniu pęcherza moczowego)
Jak rozpoznać czy miód jest zafałszowany?
W warunkach domowych ciężko jest to ocenić. Najlepszy i rzetelny obraz dają nam badania laboratoryjne (oznaczanie aktywności enzymatycznej, procentowa zawartość proliny czy zawartość wody). Jednym z domowych sposób jest sprawdzenie wagi miodu. 1 litr dojrzałego miodu powinien ważyć ok. 1,5 kg ( 1,34-1,44kg).
Kropla prawdziwego miodu nie powinna spływać po gładkiej powierzchni. Również tylko miód naturalny skrystalizuje (pod warunkiem, że nie jest podgrzany).
Najbezpieczniej jest kupować miód od pszczelarzy.
Przechowywanie miodu
Często zastanawiacie się jak przechowywać miód, aby zachował swoje właściwości? Najlepiej jest trzymać go w szczelnie zamkniętych szklanych słoikach, pojemnikach kamionkowych lub emaliowanych (miód bowiem pochłania silnie wilgoć i obce zapachy) i zaciemnionych miejscach.
Kończąc, chciałabym powiedzieć o zasadzie dodawania miodu do gorących napoi oraz posiłków. Należy pamiętać o wpływie temperatury na wartości odżywcze miodu, ponieważ przy temperaturze 42 stopni miód w pełni traci wszystkie właściwości odżywcze oraz lecznicze, poprzez dezaktywację zawartych z nim enzymów.
Wszystkim zatem od dzisiaj polecam ciepłą herbatę z dodatkiem miodu na wzmocnienie odporności;)
Autor: Urszula Jaczewska – dietetyk
